Plastic gooit zichzelf niet in zee of in de natuur. Er is altijd wel iemand verantwoordelijk voor. Ben jij het? Waarschijnlijk niet. Maar denk eraan: als je beslist om je snoepzakje of je plastic flesje toch in de berm te gooien, dat dat afval hoogstwaarschijnlijk de weg vindt naar onze bossen en oceanen.
Zwerfvuil is een probleem voor en door ons
Afval overal
Het is niet te begrijpen, maar als je langs de berm loopt of je wandelt langs het strand, door het bos, dan hoef je niet ver te zoeken naar afval. Toen de containerparken gesloten werden in het kader van het vertragen van de verspreiding van het coronavirus, kon je zelfs vuilniszakken langs de autostrade zien liggen. Onbegrijpelijk!
Zwerfvuil is een gigantisch probleem en het zijn niet enkel plastics die in de natuur terechtkomen. Als je goed rondom je kijkt, dan zie je heel wat sigarettenpeuken, blikjes, papier, en zelfs matrassen rondslingeren.
We moeten plastics niet altijd en meteen de zwartepiet willen toespelen.
Plastic is mijn, jouw, zijn en haar verantwoordelijkheid
Raap jij zomaar afval op en zoek je naar de dichtstbijzijnde vuilnisbak of -emmer? Spreek jij iemand aan die afval op straat gooit? We weten het, het is niet makkelijk om hier iemand op te wijzen. Daarom is het belangrijk dat je zelf al het nodige doet om zwerfvuil te vermijden. Als je een zakje chips op hebt en je vindt niet meteen een vuilnisbak, steek het in je zak en wacht tot een later moment om het weg te gooien. Als jullie de vuilnisbakken buiten zetten, let dan ook altijd op dat die goed dicht zijn. Zet ze bij voorkeur ’s ochtends vroeg buiten, zodat de zakken ’s nachts niet kunnen worden opengekrabd door katten of andere dieren.
Verzet je tegen de wegwerpmaatschappij
Dat we leven in een wegwerpmaatschappij wordt pijnlijk duidelijk als je op het nieuws de beelden ziet van de ‘opkuis’ na een festival. Je ziet er partytentjes en gewone tenten achterblijven, frigoboxen, drank, tonnen bekertjes, … En niet enkel festivals hebben dat probleem. Kijk maar eens naar de route van de Ronde Van Vlaanderen nadat alle renners zijn gepasseerd. En er zijn nog tal van andere voorbeelden die je jezelf voor ogen kan halen. Uiteraard zijn er ‘kuisploegen’ die het meeste van het afval opruimen, maar er blijft altijd wel iets achter, dat op zijn beurt de weg vindt naar de natuur.
Sta stil bij zaken waar je nog niet bij stilgestaan hebt
Als je vuurwerk afsteekt op oudejaarsavond of je laat een tros witte ballonnen op, denk jij dan na over waar het restafval van het vuurwerk terechtkomt of waar de ballonnen landen?
Het zijn zaken waar je misschien niet meteen aan denkt, maar ook dat afval komt in onze natuur terecht.
Ongevallen zijn onvermijdelijk
Een containerschip dat kapseist of zinkt met plastics aan boord: het is al vaker gebeurt en het zal nog gebeuren. We moeten ons afvragen of we hier de vinger kunnen wijzen naar iets of iemand. Is het de schuld van de kapitein? Van de kunststofproducenten? Een ongeval is een ongeval, en dat heeft zo zijn gevolgen. Een andere zaak wordt het uiteraard als iemand met opzet afval loost.
De plasticsoep en het plasticbos
Het transport van afval, om het zo uit te drukken, gebeurt hoofdzakelijk door dieren en de wind. Gooien wij iets op straat, dan gaan vogels of de wind ermee aan de haal. Zo komt een plastic fles of een verpakking in onze riolen en waterwegen terecht, en voeren rivierstromen het vuilnis mee naar zee. Maar hoe je het ook draait of keert, het zijn wij, de mensen, die aan de oorsprong liggen van de vervuiling. Is het dan ‘fair’ om plastics altijd en meteen met de vinger te wijzen?
Om het met de wijze woorden van professor Kim Ragaert (UGent) te zeggen: “Als er iemand zijn wagen parkeert in het midden van de autostrade en zo zorgt voor een gigantische file, is het dan de wagen die schuld treft of is het de persoon die zijn wagen daar achtergelaten heeft?” Stof tot nadenken. Ga jij verantwoordelijk om met plastic? Laat het ons weten!
Beginnen bij onszelf, voor we naar anderen kijken
In onze rijke westerse wereld hebben we de mogelijkheden om verantwoord met plastic en ander afval om te gaan. Er kan heel veel gesorteerd en gerecycleerd worden. Die luxe hebben ze in armere landen of continenten minder of zelfs helemaal niet. Armoede gaat nu eenmaal gepaard met vuiligheid, maar eigenlijk kunnen we het hen niet al te kwalijk nemen. Ze hebben in de meeste gevallen niet de technologie, het geld of het zit gewoon niet bij hen ingebakken. Wereldwijd, waar dan ook, zie je wel dat er steeds meer initiatieven genomen worden om mensen te sensibiliseren en te informeren. Het blijkt vooral de toeristische sector die hier voor een groot deel mee aan de kar trekt. Gidsen proberen door middel van allerlei initiatieven mensen te wijzen op de kracht en schoonheid van hun natuur en het belang van toerisme voor hun welvaart.